به نقل از «خبرگزاری برنا»

مجید انصاری: فیلمسازی بدون دانش سینمایی امکان ندارد/ فیلمسازی یک سلوک شخصی است

تاریخ انتشار: ۳۰ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۳۵۸۳۱

مجید شیخ انصاری، مدرس و فیلمساز در نشست تخصصی «ژانر، فرم، سبک، تفاوت‌ها و تشابه‌ها» در سومین روز از جشنواره فیلم کوتاه تهران گفت: امروزه فیلمسازی بدون دانش سینمایی امکان ندارد و باید فراموش کرد که فیلمسازی یک سلوک شخصی است.

به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ نشست تخصصی «ژانر، فرم، سبک، تفاوت‌ها و تشابه‌ها» با حضور مجید شیخ انصاری، عضو هیأت علمی دانشکده سینما و تئاتر دانشکده هنر در سومین روز از این جشنواره، برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ابتدای این نشست تخصصی، شیخ انصاری با نشان دادن چند اسلاید عکس به حاضران به توضیح مفاهیم فرم و نحوه خلق یک داستان پرداخت. او گفت: در هر اثر هنری اجزایی وجود که به دلیل رابطه با هم، کل اثر را خلق می‌کند و آن اثر مقصود معین دارد، در غیر این صورت بی‌معنی خواهد بود. مثلا  «سیستم»، متشکل از مجموعه اجزایی است که با هم ارتباط برقرار کرده و هدف مشخصی را دنبال می‌کنند. ژانر و دسته‌بندی نیز بر اساس یک فرم و محتوای خاص ارائه می‌شود و فرم به مثابه یک سیستم تلقی می شود.

این استاد دانشگاه در ادامه درباره فرم گفت: فرم معمولا در هنرهای زمان‌مند وجود دارد؛ هنرهای زمان‌مند، هنرهایی هستند که درک آنها نیاز به زمان دارند مانند شعر، موسیقی، کتاب و... حتی ممکن است زمان استفاده از این هنرها منقطع باشد و پای پیوستار زمانی در میان باشد. اگر این موضوع را در سینما لحاظ کنیم می‌توانیم به معنی درستی از فرم دست پیدا کنیم. فرم اجزایی دارد که در نهایت کل را تشکیل می‌دهد.

وی ادامه داد: مخاطب سینما در یک فیلم، زیرسیستم‌های روایی مانند طرح شخصیت، تشبیه، فضا، زمان و مکان داستان و زیرسیستم‌های سبکی مانند نور، صدا و فیلمبرداری را درک می‌کند. وقتی با احساستان چیزی را می‌بینید، یک زیرسیستم سبکی می‌بینید ولی وقتی فیلم تماشا می‌کنید، پس از پایان آن، داستان فیلم در ذهن شما خلق شده که قابل مشاهد نیست و در ذهن شماست.

شیخ انصاری با اشاره به مفهوم عناصر فرمال، گفت: عناصر فرمال شامل عناصری است که در کنار هم باعث خلق یک فیلم می شود. همچنین میزانسن، روایت، تدوین و صدا از دستگاه های قواعد فیلمسازی و فرم فیلم را تشکیل می‌دهند.

او در ادامه چند پلان سینمایی را نمایش داد و توضیح داد: در این پلان‌ها،  نور، صحنه، بازیگر، گریم، لباس، آرایش حرکتی و... به گونه‌ای است که مفاهیمی را به ما منتقل می کند. با تغییر تمهیدات، میزانسن لحاظ شده در تصویر است که نظر ما را به بازیگر مورد نظر جلب می‌کند و این پلان‌ها نتیجه عملکرد عناصر میزانسنی است. مثلا اگر نور آن عوض شود آن مفهوم لازم را به مخاطب منتقل نمی‌کند. هر کدام از این مفاهیم دارای یک زیرسیستم است که در سینما و تصاویر وجود دارد.

در ادامه شیخ انصاری گفت: هر پلانی که در سینما می‌بینید، اگر یکی از این ویژگی‌های تمرکزگرایی، ایجاد انتظار را نداشته باشد، خارج از قواعد فیلمسازی است. سیستم فیلم، شما را برای یک شخصیت فوکال می‌کند و شخصیتی را برای شما مهم می‌کند، به طوری که تماشاگر فکر می‌کند خودش آن را کشف کرده، در صورتی که تمهیدات است که مخاطب را به آن سمت می‌برد. در تعریف ژانر می توان گفت یک دسته بندی است که بر اساس فرم باعث بوجود آمدن سبک به خصوصی می‌شود. اکثر فیلم‌هایی که فرم، سبک و ژانر دارند معمولا محتوای شبیه هم منتقل می کنند، مانند مرد سالاری.  

وی با تاکید بر سه حوزه فیلمساز، فیلم و تماشاگر ادامه داد: برای یک فیلمساز قراردادها و سر وکارش با ملاحظات سبکی مهم است. به عنوان یک مخاطب وقتی فیلمی می‌بینید لزومی ندارد ژانر و سبک آن را بشناسید و در فیلم ملاحظات فرمال مورد نظر است و تماشاگر هم با قرارداد و قواعد فیلم‌بینی که دارد با ملاحظات ژنریک طرف است. ژانر، دسته‌ای از آثارند که به واسطه سبک، فرم یا محتوای به خصوص مشخص می‌شوند. در مورد انتظارات تماشاگر نیز فیلمساز باید به انتظارات ژنریک مخاطبان پاسخ دهد. انتظارات ژنریک شامل داستان، پلان، شخصیت خاص، حال و هوا، مکان و ستینگ است که برخی غلبه دارد. اگر بخواهیم دسته بندی ژانر داشته باشیم نباید سراغ ملاحظات سبکی برویم بلکه باید به سمت ملاحظات ژنریک برویم.

شیخ انصاری در ادامه با اشاره به این که زمان تجدید نظر در برخی مفاهیم فیلمسازی بخصوص فیلم کوتاه که به طور سنتی وجود رسیده، ادامه داد: زمانی رجوع به دانش سینمایی لازم نبود و فیلمساز می‌توانست موفق شود ولی امروزه فیلمسازی بدون دانش سینمایی امکان ندارد. امروز باید فراموش کرد که فیلمسازی یک سلوک شخصی است، در غیر این صورت در یک دستگاه فرمال، سبکی و ژنریک عمل می‌کنید که به آن آگاه نیستید و دست و پا شکسته عنوان می شود، در نهایت هدف معین حاصل نمی‌شود و جملاتی از برخی از فیلمسازان می‌شنویم مبنی بر اینکه «مفهوم فیلم مرا کسی نفهمید» یا «مافیای پخش نگذاشت فیلمم نمایش داده شود.»

وی ادامه داد: اگر فیلمسازی را به عنوان یک حرفه انتخاب می‌کنید مفاهیم باید به صورت حرفه‌ای دیده شود ولی زمانی فیلم، ابزار بیانی است. در هر دو قالب، دانش سینمایی به شما کمک می کند که در هر دو حوزه موفق شوید. خوب است در آموزش سینما هم تجدید نظر شود. این نکته مثبتی است که انجمن سینمای جوانان ایران در دانش سینمایی از دید مخاطب نیز توجه می‌کند. باید به دانش سینمایی برای هدف و مقصود سینمایی بهینه مجهز شویم. استفاده از امکانات ژنریک در فیلم اول قابل توجه است و وقتی انتظارات هدف را می شناسید اگر هم بخواهید خلاف آن عمل کنید نمی توانید چرا که وارد انتظارات ژنریک می‌شوید. در فیلم کوتاه فرصت برای بیان مفهوم و مقصود کم است؛ از این رو آشنایی با انتظارات ژنریک مخاطب بسیار به شما کمک می‌کند و باید به دانش سینمایی رجوع کنید.

در پایان نشست مجید شیخ انصاری به سوالات حاضران در جلسه پاسخ داد.

سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار تا 2 آبان 1401 در حال برگزاری است.

انتهای پیام/

 

آیا این خبر مفید بود؟ 0 0

نتیجه بر اساس 0 رای موافق و 0 رای مخالف

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: سینما جشنواره فیلم کوتاه تهران مجید شیخ انصاری مهدی آذرپندار سی و نهمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۳۵۸۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«همسایه شما، زهره» بیانگر بی‌مهری جامعه/ درخشنده دردی لاعلاج ساخته است

فیلم سینمایی «همسایه شما، زهره» به کارگردانی علی درخشنده از چهارشنبه پنجم اردیبهشت ماه در سینماهای گروه «هنروتجربه» اکران شد. از این رو به گفت‌وگو با مهسان فراست منتقد و کارشناس سینما و تئاتر درباره این فیلم پرداخته‌ایم.

مهسان فراست منتقد و کارشناس سینما درباره فیلم سینمایی همسایه شما، زهره گفت: همسایه شما، زهره فیلمی است که درد دارد اما علاج ندارد. در بطن جامعه آدم‌های دردمند چاره ای جز سکوت یا مرگ ندارند. در این فیلم زهره زنی با درد مشترک جامعه امروزی تلاش دارد حرف بزند، سکوتش را بشکند و صدایش را فریاد بزند، ولی متاسفانه در جامعه ما این صدا را خفه می‌‌کنند.

وی ادامه داد: فیلم همسایه شما زهره، تلاش دارد بیانگر بی مهری‌های جامعه ای باشد ‌که هیچ کس از حال دیگری خبر ندارد، حتی در جامعه کوچکی مانند خانواده. در خانواده آنقدر بی عاطفی افراد موج می‌زند و کسی صدای تنهایی مادر را نمی‌شنود که زهره مجبور می‌شود انتقام بگیرد.

این منتقد افزود: درخشنده به درستی درد امروز را می‌فهمد و در این فیلم به روانکاوی و آسیب های جامعه اجتماعی ایران می‌پردازد که بیشتر افراد در زمان طفولیت گریبان گیر آن می‌شوند و در بزرگسالی آثار این افسار گسیختگی بیشتر گریبان گیر آن‌ها می‌شود.

فراست بیان کرد: زیبایی داستان دلنوشته‌ها و به نوعی اعترافات زهره است که به زیبایی داستان اضافه کرده است و تماشاگر با نوشته‌های زهره دوست دارد ادامه داستان را ببیند. همچنین بازی خانم رویا افشار نشان از چیره دستی ۴۰سال هنرمند بودن را به رخ می‌کشد. 

وی در پایان صحبت‌هایش گفت: این فیلم سینمایی در آخر این حرف را می‌زند که آدم‌های جامعه ما درد دارند، از بی کسی، بی‌مهری غم دارند اما در تنهایی خود گیر می‌کنند؛ آدما وسط غم و تنهایی و غصه‌هایشان می‌میرند و شاید ظاهراً همه چیز خوب باشد اما روح در بدن جان می‌دهد و انسان فکر می‌کند دیگر توان ادامه دادن ندارد و نفس کم آورده است. در آخر می‌‌گویم آدم‌ها را در ناراحتی و در تنهایی رها نکنید چون آن زمان آدم زنده است اما واقعاً می‌میرد.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر